Mięśnie gardła
MOWA : Język polski | Свята-Мова | Русский язык
Mięśnie gardła (łac. faucium musculi, літ. Цягліцы горла, рус. Мышцы горла).
Grupy, zespóły i obręczy mięśni
Skład i struktura
Mięśnie gardła dzielimy na dźwigacze (łac. levatores) i zwieracze (łac. constrictores). W skład mięśni dźwigaczy gardła wchodzą:
- mięsień rylcowo-gardłowy (łac. musculus stylopharyngeus) – rozpoczyna się na wyrostku rylcowatym kości skroniowej, biegnie następnie przez szczelinę pomiędzy mięśniem zwieraczem gardła górnym i środkowym, ku przodowi i na dół, rozprzestrzeniając się na wewnętrznej powierzchni mięśniówki okrężnej gardła. Jego końcowe włókna dochodzą do chrząstki tarczowatej i pierścieniowatej oraz do bocznego brzegu nagłośni, tworząc fałd gardłowo-nagłośniowy (łac. plica pharyngoepiglottica). Mięsień rylcowo-gardłowy wraz z innymi mięśniami odchodzącymi od wyrostka rylcowatego (m. rylcowo-językowym i m. rylcowo-gnykowym) tworzy tzw. bukiet Riolana.
- mięsień podniebienno-gardłowy (łac. m. palatopharyngeus) – odchodzi od rozcięgna podniebienia miękkiego oraz od haczyka wyrostka skrzydłowatego kości klinowej. Czasami może się on także rozpoczynać od chrząstki trąbki słuchowej, następnie jego włókna łączą się z włóknami mięśnia rylcowo-gardłowego. Oba mięśnie unoszą krtań oraz gardło, jednocześnie skracając gardło i zbliżając łuki podniebienne ku sobie.
Do mięśni zwieraczy gardła należą:
- mięsień zwieracz górny gardła (łac. musculus constrictor pharyngis superior lub musculus pterygobuccomyloglossopharyngeus). Posiada on trzy przyczepy początkowe:
- część skrzydłowo-gardłowa (łac. pars pterygopharyngea) – na blaszce przyśrodkowej wyrostka skrzydłowatego kości klinowej
- część policzkowo-gardłowa (łac. pars buccopharyngea) – na szwie skrzydłowo-żuchwowym
- część żuchwowo-gardłowa (łac. pars mylopharyngea) – na kresie żuchwowo-gnykowej
- część językowo-gardłowa (łac. pars glossopharyngea) – na brzegach mięśni języka
- mięsień zwieracz środkowy gardła (łac. m. constrictor pharyngis medius) – rozpoczyna się na kości gnykowej: rogi większe – część rogowo-gardłowa(pars ceratopharyngea) i rogach mniejszych – część chrząstkowo-gardłowa(pars chondropharyngea).
- mięsień zwieracz dolny gardła (łac. m. constrictor pharyngis inferior) – rozpoczyna się na chrząstkach krtani
- chrząstce tarczowatej – jej kresie skośnej (pars thyropharyngea) oraz na
- chrząstce pierścieniowatej (pars cricopharyngea)
Włókna mięśni zwieraczy gardła, zachodząc na siebie dachówkowato, biegną skośnie i ku górze obustronnie, spotykając się pośrodkowo w łącznotkankowym paśmie zwanym szwem gardła (łac. raphe pharyngis). Rozpoczyna się on na podstawie czaszki – na guzku gardłowym kości potylicznej i przebiega przez całą długość tylnej, zewnętrznej ściany gardła. Jego włókna w części górnej łączą się z powięzią gardłowo-podstawną, tworząc grube więzadło gardłowe pośrodkowe (łac. ligamentum pharyngis medianum). Dolny odcinek włókien mięśnia zwieracza dolnego gardła biegnie poziomo, tworząc mięsień pierścienno-gardłowy (łac. m. cricopharyngeus) (wg innych źródeł część pierścienno-gardłową pars cricopharyngea). Pomiędzy położoną wyżej częścią mięśnia zwieracza dolnego, tzw. częścią tarczowo-gardłową (łac. pars thyropharyngea), której włókna biegną jeszcze skośnie a częścią pierścienno-gardłową powstaje często łącznotkankowy trójkątny rozstęp, zwany trójkątem Kiliana. Ma on bardzo duże znaczenie kliniczne, gdyż w tym miejscu pozbawionym warstwy mięśniowej może wytworzyć się uchyłek gardłowo-przełykowy (uchyłek Zenkera). Część dolna mięśnia pierścienno-gardłowego, której włókna biegną poziomo, łączy się z początkowym odcinkiem mięśniówki (zbudowanej także z włókien poprzecznie prążkowanych) przełyku. Jest to także miejsce często pozbawione mięśniówki, kształtu odwróconego trójkąta, zwane trójkątem Laimera-Haechermanna.
Unaczynienie mięśnia
Najważniejszą tętnicą doprowadzającą krew do gardła jest tętnica gardłowa wstępująca (łac. arteria pharyngea ascendens), odchodząca od tętnicy szyjnej zewnętrznej. Zaopatruje ona swoimi gałązkami również migdałki podniebienne (łac. rami tonsillares) i ujście gardłowe trąbki słuchowej. Dodatkowo w unaczynieniu gardła (głównie części nosowej) biorą udział tętnica podniebienna zstępująca (łac. a. palatina descendens) – od tętnicy szczękowej i tętnica podniebienna wstępująca (łac. a. palatina ascendens) – od tętnicy twarzowej oraz tętnica gardłowa najwyższa (łac. a. pharyngea suprema) – od t. klinowo-podniebiennej. Część krtaniowa gardła unaczyniona jest przez tętnicę tarczową górną. Żyły gardła tworzą na jego ścianie zewnętrznej duży splot. Naczynia chłonne gardła drenują chłonkę do węzłów chłonnych zagardłowych oraz do węzłów chłonnych głębokich szyi.
Unerwienie mięśnia
Część nosowa gardła unerwiona jest czuciowo przez nerw trójdzielny głównie za pośrednictwem zwoju skrzydłowo-podniebiennego. Część ustna gardła czuciowo unerwiona jest przez gałęzie n. językowo-gardłowego, a część krtaniowa od n. krtaniowego górnego. Ruchowo mięśnie gardła unerwione są przez gałązki n. językowo-gardłowego i n. błędnego. Mięsień zwieracz górny gardła jest unerwiony przez gałąź wewnętrzną nerwu dodatkowego, która dołącza do n. błędnego między jego zwojem górnym a dolnym oraz przez gałęzie gardłowe n. językowo-gardłowego. Mięsień zwieracz dolny gardła jest unerwiony przez gałezie gardłowe od nerwu krtaniowego wstecznego. Splot gardłowy (łac. plexus pharyngeus) – duży splot nerwowy leżący na tylnej ścianie gardła. Tworzą go włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne odchodzące od n. językowo-gardłowego i n. błędnego.
Bibliografia
- Andrei Zhalevich. ŚWIATOROZUMIENIE. Poszukiwanie głębokich znaczeń, odkrycie pierwotnych przyczyn i wyższych przeznaczeń. - Wrocław: Zhalevich.Com, 2023 r.
- Adam Bochenek, Michał Reicher. Anatomia człowieka T.I. - Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1968.
- Michał Reicher. Anatomia ogólna: kości, stawy i więzadła, mięśnie. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1990.
- Thieme Atlas of Anatomy: General Anatomy and Musculoskeletal System. Thieme. 2006.
- Синельников Р. Д., Синельников Я. Р. Атлас анатомии человека. — 2-е. — М.: Медицина, 1996.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Larynx#Muscles
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Gardło#Mięśnie_gardła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Mięśnie_zwieracze_gardła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Krtań#Mięśnie_krtani
- https://ru.wikipedia.org/wiki/Гортань#Мышцы_гортани
- https://be.wikipedia.org/wiki/Цягліцы_чалавека
- https://fizjoterapeuty.pl/uklad-miesniowy/miesnie-szyi.html
- https://fizjoterapeuty.pl/uklad-miesniowy/miesnie-gardla.html
- https://fizjoterapeuty.pl/uklad-miesniowy/miesnie-krtani.html
