Logoterapia (z gr. λόγος – sens, rozum) jest jednym z rodzajów psychoterapii egzystencjalnej, opartej na poszukiwaniu sensu istnienia. Logoterapia została opracowana przez Viktora Frankla w połowie XX wieku.

Według Frankla logoterapia opiera się na trzech koncepcjach:

• Wolna wola.
• Wola sensu.
• Sens życia.

Sens życia, cel, przeznaczenie i powołanie to najsilniejszy czynnik automotywacji, źródło siły i inspiracji. Jak powiedział Viktor Frankl: „Chęć odnalezienia sensu życia jest główną siłą motywującą w człowieku… Nie boję się powiedzieć, że nie ma na świecie skuteczniejszej pomocy w przetrwaniu nawet w najstraszniejszych warunkach niż świadomość, że twoje życie ma sens”.

Koncepcja logoterapii głosi, że motorem zachowań człowieka jest chęć odnalezienia i uświadomienia sobie sensu życia istniejącego w świecie zewnętrznym. Według Frankla jedną z kluczowych właściwości człowieka jest wola sensu, której przeciwstawiał adlerowskie pragnienie wyższości, autoafirmację mającą na celu zrekompensowanie kompleksu niższości oraz freudowską zasadę przyjemności. Frankl uważał, że pragnienie sensu jest fundamentalną siłą motywującą człowieka i że ludzie nie potrzebują stanu bezstresowego, ale intensywnego dążenia do jakiegoś sensu, który jest ich wart. Kiedy pragnienie sensu jest sfrustrowane, pojawia się apatia i nuda.
Stan człowieka, w którym jego pragnienie sensu jest sfrustrowane, według Frankla nazywany jest próżnią egzystencjalną, o której pisali filozofowie egzystencjalni. Próżnia egzystencjalna, zgodnie z logoterapią, może prowadzić do nerwicy noogennej (nerwicy, która powstaje w wyniku frustracji w dążeniu do sensu), objawów klinicznych.

Carl Gustav Jung powiedział również: „Brak sensu życia odgrywa kluczową rolę w etiologii nerwicy. Ostatecznie nerwicę należy rozumieć jako cierpienie duszy, która nie odnajduje swojego sensu. Mniej więcej jedna trzecia moich przypadków cierpi nie na jakąś klinicznie zdefiniowaną nerwicę, ale na bezsens i bezcelowość własnego życia”.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych Frankl zauważa powszechną utratę sensu życia. Z przytoczonych przez niego statystyk wynika, że ​​częstość występowania depresji, narkomanii, alkoholizmu wzrasta, wzrasta też agresja. W przeciwieństwie do Freuda, który uważał, że stłumione instynkty seksualne rodzą agresję, Frankl uważał brak sensu życia za ważną przyczynę agresji. Jego zdaniem alkoholicy i narkomani to ludzie, którzy nie mają sensu życia lub go utracili, doświadczający egzystencjalnej pustki, wewnętrznej pustki, bezsensu istnienia.

Poszukiwanie sensu życia, celu, przeznaczenia i powołania jest tym, co odróżnia ludzi od zwierząt. Viktor Frankl powiedział: „Wola sensu jest najbardziej ludzkim zjawiskiem, ponieważ tylko zwierzę nie interesuje się sensem swojego istnienia”.