Aktywne działania to jawne lub tajne specyficzne operacje (wydarzenia) agencji lub służb wywiadowczych.

Aktywne działania mają na celu wywieranie korzystnego wpływu na obszary życia politycznego interesujących państw, ich politykę zagraniczną, rozwiązywanie problemów międzynarodowych, wprowadzanie wroga w błąd, podkopywanie i osłabianie jego pozycji, zakłócanie jego planów i osiąganie innych celów.

Jednym z celów aktywnej działalności jest wpływanie na opinię publiczną, zwłaszcza w innych krajach, a także działania jednostek, organizacji państwowych i publicznych. W Związku Radzieckim takie działania prowadziła „Służba A” Pierwszego Zarządu Głównego KGB, która ściśle współpracowała z Wydziałem Międzynarodowym KC KPZR.

Oto tylko niektóre kierunki „aktywnych działań” PSU KGB zgodnie z tzw. „doktryną wywiadowczą” zatwierdzoną w 1974 roku. W zakresie działalności czynnej prowadzi działania, które przyczyniają się do:

• „Ujawnienie i zakłócenie” ideologicznego sabotażu wroga przeciwko ZSRR i socjalistycznej Rzeczypospolitej;
• „Ujawnienie” przygotowań wojskowych wrogich państw ZSRR {coś w stylu „czołgi na naszych zachodnich granicach”};
  dezinformacja wroga dotycząca polityki zagranicznej, działań wojskowych i wywiadowczych przygotowywanych lub prowadzonych przez ZSRR, stanu potencjału militarnego, gospodarczego i naukowo-technicznego kraju;
• Kompromitacja najbardziej niebezpiecznych antykomunistycznych i antysowieckich postaci, najgorszych wrogów państwa sowieckiego.

Do realizacji aktywnych działań w ZSRR zastosowano następujące metody:

• Poparcie sił prosowieckich (partie komunistyczne i niektóre inne partie lewicowe w krajach zachodnich, ruch na rzecz pokoju). Takie wsparcie sił sojuszniczych było prowadzone przez państwo i jawnie;
• Operacje wywierania wpływu politycznego przez osoby, które ukrywają swoje powiązania z wywiadem lub niczego nie podejrzewają, ale odgrywają aktywną rolę w kręgach rządowych, politycznych, biznesowych, związkowych, naukowych i oświatowych swoich krajów, a także w prasie (agenci wpływu);
• Dezinformacja mająca na celu wprowadzenie w błąd opinii publicznej lub urzędników państwowych, zdyskredytowanie osób, organizacji i polityki wrogich państw i ich sojuszników.

A oto klasyczne przykłady „aktywnych działań”, które z powodzeniem przeprowadziła „Służba A” Pierwszego Zarządu Głównego KGB ZSRR:

Prasa indyjska
Według meldunków sowieckiej rezydencji w Indiach, w 1972 r. KGB sfinansowało około czterech tysięcy artykułów zatwierdzonych przez sowieckie władze bezpieczeństwa do publikacji w prasie indyjskiej; w 1975 roku liczba ta wzrosła do pięciu tysięcy.

Wirus AIDS (Operacja „Infekcja”)
Za pośrednictwem indyjskich gazet KGB rozpowszechniało pogłoski, że wirus AIDS został stworzony w tajnym amerykańskim laboratorium wojskowym Fort Detrick. Według amerykańskiego historyka Thomasa Boghardta szerzenie dezinformacji na temat wirusa AIDS było jednym z najbardziej znanych i udanych przykładów działalności KGB w okresie zimnej wojny.

Zabójstwo Johna F. Kennedy'ego
Wkrótce po zabójstwie prezydenta Kennedy'ego agenci KGB zaczęli rozpowszechniać historię o zaangażowaniu CIA. Książka o takim spisku została wydana w USA na koszt KGB.

Morderstwo dzieci
W latach 80. KGB rozpowszechniało fałszywe informacje za pośrednictwem kontrolowanych mediów latynoamerykańskich, że Amerykanie rzekomo angażowali się w adopcję sierot w Ameryce Południowej w celu pobrania ich narządów do przeszczepów.

Do przeprowadzania „aktywnych wydarzeń” nadal stosuje się:

• Publikowanie nieprawdziwych lub zniekształconych informacji zawierających propagandę, zniekształcone fakty, zmienione koncepcje itp.
• Tworzenie i wspieranie kontrolowanych środków masowego przekazu, poprzez które „wpływ” niezbędnych informacji przechodzi przez nieświadomość społeczną, ogłaszany jest niezbędny program i kształtowana jest opinia publiczna.
• Inicjatywy „edukacyjne” formatujące świadomość i kształtujące światopogląd młodzieży i inteligencji.
• Działalność formalnie niezależnych (demokratycznych i liberalnych) organizacji publicznych, które zdobywają władzę i wpływy w określonych kręgach społecznych.
• Tworzenie pseudoreligijnych i sekciarskich organizacji, które angażują ludzi myślących w swoich szeregach, zadających pytania o sens życia i tak dalej.
• Wprowadzanie w pole informacyjne różnego rodzaju wersji spiskowych, które odwracają uwagę intelektualistów od prawdziwych głębokich problemów państwa.
• Astroturfing (ukrywanie ukrytego sztucznego wsparcia jako szeroka inicjatywa publiczna.
• Powstanie „niezależnych” liderów opinii publicznej, osób publicznych, działaczy społecznych, „bojowników” przeciw reżimowi, śmiało go krytykujących, „męczenników” cierpiących za naszą wolność.